پاییز نزدک است و بازار فولاد ایران نیز وارد فصلی از تغییرات احتمالی میشود – دوره‌ای که میتواند فرصت‌های پنهان را آشکار سازد یا چالش‌های نهفته را برجسته کند. بر اساس تحلیل ها تا ۲۱ مرداد ۱۴۰۴، که بر رشد تولید، جهش صادرات و محدودیتهای انرژی تمرکز داشت، اکنون بر سه ماه پیش رو تأکید داریم. این فصل، با عبور از گرمای تابستانی و کاهش احتمالی قطعی‌های برق، نویدبخش بهبود تولید است؛ با این حال، عوامل ساختاری مانند ناترازی انرژی، نوسانات ارزی، رکود داخلی و تحولات جهانی همچنان سایه‌ای بر آن می‌افکنند. گزارش‌های اخیر، از جمله روندهای هفتگی بازار فولاد ایران، پیش‌بینی می‌کنند که این بازار با ثبات نسبی اما همراه با ریسک‌های تورمی و تقاضای ضعیف مواجه باشد. در ادامه، چشم‌انداز بازار را بررسی کرده و اقدامات عملی برای مصرفکنندگان پاییندستی – از جمله صنایع ساخت‌وساز، خودروسازی و تولیدکنندگان محصولات فولادی – پیشنهاد می‌دهیم تا در این فصل متغیر، موقعیت خود را تقویت کنند.
۱. چشم‌انداز بازار فولاد: پاییزی پر از ابهامات
شاید پاییز ۱۴۰۴ می‌توانست همچون نسیمی خنک پس از تابستان داغ، تولید را احیا کند، اما بادهای مخالف چالش‌ها رشد پایدار را تهدید خواهند کرد. بر اساس پیش‌بینی‌ها، بازار جهانی فولاد با رشد تقاضای ۱.۲ درصدی به ۱.۷۷ میلیارد تن می‌رسد، که این امر میتواند بر بازار داخلی ایران تأثیر مثبت گذارد.
- تولید و عرضه: با کاهش محدودیتهای برق تابستانی، تولید فولاد خام به سطوح نزدیک به ظرفیت بازمی‌گردد. انجمن تولیدکنندگان فولاد گزارش میدهد که تولید تابستانی به نصف ظرفیت افت کرده، اما در پاییز انتظار میرود تولید زنجیره به ۸-۹ میلیون تن برسد – رشدی ۵-۷ درصدی نسبت به تابستان. با این وجود، ناترازی گاز طبیعی همچنان تهدیدی جدی است و ممکن است محدودیتهای جدیدی ایجاد کند. تولید ماهانه اخیر (ژوئن ۲۰۲۵) به ۲۲۰۰ هزار تن کاهش یافته، که نشان‌دهنده نیاز به احتیاط است.
- تقاضا و قیمتها: تقاضای داخلی تحت فشار رکود اقتصادی و تورم نقطه‌ای پیش‌بینی‌شده ۴۵ درصدی تا پایان سال، ضعیف باقی می‌ماند. قیمت میلگرد احتمالاً در بازه ۲۸,۰۰۰-۳۰,۰۰۰ تومان نوسان خواهد کرد، تحت تأثیر نرخ ارز (با پتانسیل افزایش به ۱۰۰,۰۰۰ تومان) و قیمت‌های جهانی شمش (حدود ۴۳۰ دلار). فرصت‌های صادراتی به چین و همسایگان، مانند عراق با قیمت متوسط ۴۷۳ دلار بر تن برای بیلت، میتواند فشار داخلی را تعدیل کند، هرچند کاهش صادرات سنگ‌آهن وابستگی به بازارهای محدود را برجسته می‌سازد. روندهای اخیر نشان‌دهنده افزایش قیمتها به دلیل هزینه‌های بالاتر و کاهش تولید است.
- چالش‌ها و فرصت‌ها: چالش کلیدی، تداوم ناترازی انرژی و تحریم‌هاست که هدف تولید ۵۵ میلیون تنی سالانه را به خطر می‌اندازد. در مقابل، رشد ۱۳ درصدی صادرات در چهار ماه نخست (بیش از ۴.۵ میلیون تن) و پروژه‌هایی مانند افزایش ظرفیت ماشین‌سازی اراک (یک میلیون تن اضافی) فرصت‌های امیدوارکننده‌ای ایجاد می‌کنند. بازار جهانی، تحت تأثیر تقاضای چین و گسترش سریع صنعت فولاد ایران طبق گزارش OECD، با ثبات نسبی پیش میرود، اما نوسانات ارزی میتواند سناریوهای افزایشی را فعال سازد.
در خلاصه، پاییز ۱۴۰۴ فصلی از ثبات شکننده خواهد بود، با رشد اقتصادی کمتر از یک درصد و تورمی که تقاضا را مهار میکند – اما با استراتژی مناسب، میتوان از این ابهامات به عنوان سکوی پرش استفاده کرد.
۲. اقدامات پیشنهادی: استراتژی‌هایی برای پیمودن مسیر پاییزی
مصرفکنندگان پاییندستی، که در میان رکود تقاضا و نوسانات قیمت گام برمی‌دارند، باید همچون درختی مقاوم در بادهای پاییزی، استراتژی‌های دفاعی و فرصت‌طلبانه اتخاذ کنند. این توصیه‌ها، بر پایه تحلیل‌های بازار و تجربیات اخیر، طراحی شده‌اند تا ریسک‌ها را کاهش دهند و حاشیه سود را حفظ کنند:
- مدیریت موجودی و ذخایر استراتژیک: در مواجهه با ریسک محدودیتهای انرژی و افزایش قیمتها، افزایش ذخایر مواد اولیه ضروری است. پیشنهاد میشود حداقل ۲-۳ ماه موجودی نگهداری شود تا اختلالات عرضه را خنثی کند. نظارت بر روندهای جهانی، مانند افزایش تقاضای چین، برای پیش‌بینی دقیق نوسانات حیاتی خواهد بود.
- تنوعبخشی به تأمینکنندگان و قراردادهای بلندمدت: وابستگی بیش از حد به منابع داخلی را کاهش دهید و به سمت واردات محدود یا همکاری با صادرکنندگان معتبر ایرانی، مانند فولاد مبارکه، حرکت کنید. مذاکره قراردادهای بلندمدت با قیمت ثابت، ریسک نوسانات ارزی را مدیریت میکند – به ویژه با تمرکز بر بازارهای صادراتی پویا مانند چین و عراق.
- بهینه‌سازی مصرف انرژی و کارایی تولید: با تداوم بحران انرژی، سرمایه‌گذاری در فناوری‌های کم‌مصرف مانند کوره‌های الکتریکی پیشرفته، کلیدی است. تعامل با نهادهای دولتی برای دسترسی به انرژی پایدار و لابی‌گری برای اصلاح سیاست‌ها، میتواند مزیت رقابتی ایجاد کند.
- نظارت بر بازارهای جهانی و داخلی: پیگیری روزانه قیمت‌های بورس کالا و بازار آزاد، همراه با تحلیل سناریوهای روابط بین‌المللی – از کاهش تحریم‌ها تا تداوم محدودیت‌ها – برای تصمیم‌گیری به‌موقع ضروری است. بهبود روابط میتواند فرصت‌های صادراتی محصولات نهایی را گسترش دهد.
- همکاری جمعی و لابی‌گری: از طریق انجمن‌های صنعتی، با دولت تعامل کنید تا حمایت‌هایی مانند کاهش یارانه‌های بخش بالادستی و تسهیل واردات تجهیزات را کسب نمایید. این رویکرد جمعی، حاشیه سود را در برابر رکود محافظت میکند و به پایداری بلندمدت کمک می‌رساند.
این اقدامات، با تأکید بر کاهش ریسک و بهره‌گیری از فرصت‌های محدود، مصرفکنندگان را برای چالش‌های پاییز ۱۴۰۴ تجهیز می‌کنند. همچون فصلی که طبیعت را برای زمستان آماده می‌سازد، این استراتژی‌ها می‌توانند صنایع را برای تحولات آتی مقاوم سازند. در صورت تغییرات عمده در عوامل خارجی مانند سیاست‌های انرژی یا روابط بین‌المللی، بازنگری این رویکردها توصیه میشود. اگر جزئیات بیشتری مورد نیاز است، آماده ارائه اطلاعات اضافی هستم.